شمع موتور سیکلت

این که یک قطعه‌ کوچک از ابتدای ساخت خودروها و موتورسیکلت با موتورهای درون سوز همراه صنعت بوده، همچنان از اصلی‌ترین قطعات آن‌ها محسوب می‌شود و قدمت حضور آن در این صنعت به بیش از یک قرن می‌رسد گویای این حقیقت است که اهمیت قطعات یک اتومبیل و موتورسیکلت از ابعاد و وزن آن‌ها مشخص نمی‌شود بلکه بسته به کاری است که انجام می‌دهند. یکی از این قطعات کوچک اما حیاتی که تمام این سال‌ها همراه انواع خودروهای احتراق داخلی بوده شمع است. لازم نیست مالک خودرو باشید یا حتی راننده، بدون شک حتما عنوان شمع ماشین را بارها تاکنون شنیده‌اید و از این شنیده‌ها متوجه شده‌اید که این قطعه کارایی فراوانی در موتورسیکلت دارد. می‌خواهیم این قطعه‌ کوچک و اهمیت و وظایف آن را با هم بررسی کنیم.

شمع موتورسیکلت چیست و چه اهمیتی دارد؟

خودروهای احتراق داخلی برای سوزاندن سوخت درون سیلندرهای موتور خود نیاز به محرکی اولیه دارند. این محرک اولیه جرقه‌ای است که شمع تولید می‌کند. در واقع این قطعه‌ کوچک از اصلی‌ترین بخش‌های موتور است و موجب روشن شدن و شروع به کار آن می‌شود. اهمیت این قطعه در حدی است که در صورت نقص در عملکرد آن به هر دلیل، موتور روشن نشده و موتورسیکلت قادر به حرکت نخواهد بود.

برای ایجاد احتراق مورد نیاز درون موتور سه عامل اصلی وجود دارند که مانند سه راس مثلث یکدیگر را تکمیل می‌کنند؛ سوخت، اکسیژن و حرارت.

حرارت بخشی است که توسط شمع با عمل جرقه‌زنی تامین می‌شود. این جرقه مانند فندکی که شعله‌ گاز را روشن می‌کند آتش اولیه‌ درون سیلندر را فراهم می‌نماید. به طور قطع هرچه این جرقه قوی‌تر باشد احتراق مورد نیاز موتور بهتر و قوی‌تر صورت می‌گیرد. اما شمع انرژی خود را برای جرقه زدن از کویل موتورسیکلت تامین می‌کند.

به بیان دقیق‌تر شمع انرژی الکتریکی کویل را به محفظه‌ احتراق رسانده و با مشتعل کردن مخلوط سوخت و گاز درون این محفظه، انرژی گرمایی مورد نیاز موتورسیکلت را تولید می‌کند. شمع برای ایجاد جرقه در محفظه‌ احتراق بالای سیلندر و روی سرسیلندر قرار می‌گیرد. برای هر سیلندر یک یا دو شمع استفاده می‌شود.شمع باید متناسب با موتور و نیاز خودرو انتخاب شود در غیر این صورت به دلیل جرقه‌زنی بیش از حد دچار فرسایش شده و کارایی خود را به زودی از دست می‌دهد. همچنین خوب کار نکردن شمع موجب احتراق ناقص درون موتور و استهلاک دیگر قطعات خودرو می‌شود.

اجزای شمع

شمع قطعه‌ای کوچک با اهمیتی بالا و وظیفه‌ای بزرگ است. این قطعه‌ در عین کوچک بودن ساده و عاری از پیچیدگی‌های دیگر قطعات ‌ است. البته با این وجود اجزای کوچک اما متعددی دارد. این اجزا عبارتند از؛

عایق چینی

این عایق از جنس اکسید آلومینیوم یا آلومین است با یک لایه‌ لعاب شیشه‌ای به عنوان پوشش خارجی. این لایه‌ خارجی که به رنگ سفید روی شمع دیده می‌شود از جذب آلودگی توسط عایق جلوگیری کرده و منافذ آن را کامل می‌پوشاند. عایق به شمع در برابر فشارها و حرارت بالایی که با آن مواجه است استحکام لازم را می‌دهد. عایق در برخی از شمع‌ها قابلیت جدا کردن دارد که به این نوع شمع‌های دو تکه می‌گویند.

بدنه‌ شمع

بدنه‌ی شمع که از جنس فولاد است شمع را روی سیلندر محکم نگه می‌دارد. بالای آن آچارخور و پایینش رزوه یا پایه‌ شمع وجود دارد. بین بدنه و سرسیلندر از واشری جهت عایق‌بندی و جلوگیری از نفوذ مخلوط سوخت و هوا به بیرون از سیلندرها استفاده می‌شود.

ترمینال شمع

بالاترین قسمت بدنه‌ شمع و بخشی که از عایق بیرون می‌زند همان ترمینال شمع است. این بخش به وایر متصل می‌شود و ناقل قوی الکتریسیته است. ترمینال در برابر زنگ‌زدگی مقاومت بالایی دارد.

پایه‌ شمع

این بخش از شمع که رزوه نیز نامید می‌شود به سر سیلندر متصل شده و روی آن بسته می‌شود به طوری که با محفظه‌ احتراق هم سطح باشد. در صورت بلند یا کوتاه بودن بیش از حد این پایه، شمع دچار خودسوزی می‌شود. شمع‌ها از نظر اندازه و قطر پایه به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که با توجه به موتور و سرسیلندر هر موتورسیکلت مورد استفاده قرار می‌گیرند.

الکترود مثبت

این بخش که الکترود مرکزی شمع نیز نامیده می‌شود در وسط چینی واقع شده و از آلیاژ‌های فولادی مانند فولاد-نیکل، فولاد-کروم یا فولاد-منگنز ساخته می‌شود. این الکترود در معرض حرارت بالایی قرار دارد و به همین دلیل از آلیاژی ساخته می‌شود که در برابر حرارت مقاومت لازم را داشته باشد. گاهی این الکترود دو تکه ساخته می‌شود و در بین این دو تکه از یک مقاومت با جنس شیشه‌ای مخصوص استفاده می‌شود که طول عمر شمع را بالا می‌برد. به تازگی در شمع‌ها از الکترود مرکزی با جنس مس پوشیده شده از نیکل کروم استفاده می‌شود که علاوه بر مقاومت حرارتی بالا، رسانای الکتریسیته‌ خوبی است. بین الکترود مثبت و عایق چینی یک فاصله‌ هوایی وجود دارد که فضای انبساط الکترود را فراهم می‌کند. الکترود مثبت، الکتریسیته را از ترمینال تا محفظه‌ احتراق منتقل می‌کند.

الکترود منفی

این الکترود که الکترود کناری نیز نامیده می‌شود به بدنه‌ یا پایه‌ شمع وصل است. جنس آن آلیاژ نیکل-کروم است و به شکل زائده‌ای انتهای پایه و در اطراف الکترود مثبت دیده می‌شود. تعداد الکترود منفی در انواع مختلف شمع متفاوت است.

گپ

فاصله بین دو الکترود مثبت و الکترود منفی را گپ یا شکاف جرقه می‌گویند که بسیار دقیق اندازه‌گیری و تنظیم می‌شود. این فاصله براساس نیاز‌های موتور متفاوت است و در مناسب بودن شمع برای موتور نقش مهمی دارد. اما به طور کلی، هرچه فاصله‌ گپ بیشتر باشد جرقه‌زنی بهتر صورت می‌گیرد.

طرز کار شمع

شمع وظیفه‌ انتقال انرژی الکتریکی کویل به سیلندرو ایجاد جرقه برای احتراق درون آن‌ها را در سه مرحله‌ی اصلی انجام می‌دهد. به این ترتیب:

– انتقال جریان برق به شمع

شمع در قسمت ترمینال به کوئل که یک سیم‌پیچ الکتریکی برای ایجاد جریان برق با ولتاژ بالا است متصل شده و این اتصال از طریق سیمی با عایق الکتریسیته‌ قوی برقرار می‌شود. برق تولید شده در کوئل از طریق ترمینال به الکترود مثبت یا میانی انتقال یافته و تا پایه‌ شمع می‌رود. الکتریسیته هنگام رسیدن به شکاف جرقه یا گپ، تمایل به انتقال به قطب منفی یا الکترود بدنه دارد، اما خاصیت عایق الکتریسیته بودن مخلوط سوخت و هوا مانع از این انتقال می‌شود.

یونیزه کردن مخلوط سوخت و هوا

در این مرحله، شمع برای انتقال نهایی الکتریسیته از قطب مثبت به قطب منفی، ولتاژ قوی‌تری از برق را به گپ منتقل می‌کند. این ولتاژ بالا ساختار مولکولی مخلوط موجود در شکاف جرقه را تغییر می‌دهد و با بالاتر بردن ولتاژ از قدرت دی‌الکتریک گاز، آن را یونیزه می‌کند. حالا برق از مخلوط یونیزه شده عبور کرده و به قطب منفی منتقل می‌شود.

– جرقه زنی

عبور برق از الکترون‌ها دمای آن‌ها را تا حد زیادی بالا برده و گازهای یونیزه شده را منبسط می‌کند، این انبساط در نهایت به جرقه‌ زدن منتهی می‌شود. چیزی شبیه به آنچه در رعد و برق اتفاق می‌افتد. در پایان جرقه‌زنی واکنش گازها با هم افزایش یافته و ایجاد یک گوی آتش در گپ می‌کند. به این گوی هسته‌ آتشین می‌گویند که اندازه‌ آن به ترکیب سوخت و گاز موجود در سیلندر و شرایط محفظه‌ احتراق در زمان جرقه‌زنی بستگی دارد..

انواع تقسیم‌بندی شمع

شمع‌ها بر اساس فاکتورهای مختلفی تقسیم بندی می‌شوند که همین مساله تنوع آن‌ها را بالاتر برده است. این فاکتورها عبارتند از؛

 بر اساس کد حرارتی

 بر اساس جنس الکترود

 بر اساس تعداد الکترود

اکنون انواع شمع‌ها را بر اساس این فاکتورها بررسی می‌کنیم.

انواع شمع از نظر کد حرارتی

کد حرارتی شمع در واقع میزان حرارت موجود در آن در آخرین مرحله‌ کارش و مقاومت آن در برابر این حرارت است. این دما باید به حدی باشد که ایجاد احتراق پیش از موعد نکند. یعنی شمع بتواند تا زمان یونیزه‌ شدن کامل گازها در گپ، دما را کنترل کند. البته این توان باید در حدی بالا هم باشد که مانع از رسوب شدن مخلوط گاز و سوخت روی الکترود شود. کد حرارتی که به بیان دیگر توانایی انتقال حرارت آن جهت تنظیم حرارت مورد نیازش است بسته به ساختمان و رزوه‌ آن تغییر می‌کند.

این شاخص که بازه‌ حرارتی شمع نیز نامیده می‌شود همزمان بیان کننده‌ میزان حرارتی که شمع از داخل سیلندر به بدنه‌ موتور منتقل می‌کند است. عواملی متعددی در تعیین کد حرارتی شمع تاثیر دارند. مهم‌ترین آن‌ها طول و مساحت پایه‌ شمع است. ساختار الکترود مثبت و قدرت هدایت حرارتی آن نیز از دیگر عوامل موثر این فاکتور است. شمع‌ها براساس این فاکتور به ۳ دسته تقسیم می‌شوند؛

∗ شمع سرد

 این شمع‌ها که از نوع پایه کوتاه هستند، حرارت را با سرعت بیشتری منتقل کرده و از دست می‌دهند و به دلیل  پایه‌ کوتاه‌تر، کمتر در معرض دمای حاصل از احتراق هستند. این شمع‌ها برای موتورهای با دمای بالا مناسبند و گرمای حاصل از جرقه‌زنی و احتراق را با سرعت بیشتری کاهش می‌دهند.

∗ شمع نیمه‌گرم

 این دسته از پایه‌های بلندتری نسبت به شمع سرد برخوردارند و توان انتقال حرارت کمتری دارند و پایه‌ بلندتر آن‌ها، درگیری حرارتی‌شان را با محفظه‌ احتراق و دمای حاصل از جرقه‌زنی بالاتر می‌برد. این شمع‌ها برای موتورسیکلت هایی که موتورهایی با درجه حرارت حد وسط دارند استفاده می‌شوند.

∗ شمع گرم

 این شمع‌ها پایه‌ بلندتری نسبت به دو نوع قبلی دارند و حرارت را کمتر منتقل کرده و بیشتر در معرض گرمای احتراق هستند و در نتیجه گرمتر می‌شوند. این شمع‌ها برای موتورهای با دمای پایین مناسبند تا با حفظ گرما، مانع از تشکیل رسوبات ناشی از احتراق روی الکترودهای خود شوند.

اگر شمع با کد حرارتی مناسب برای موتورسیکلت انتخاب نشود می‌تواند مشکلات و معضلات زیادی را برای موتورسیکلت ایجاد کند. چرا که عملکرد صحیح موتور به میزان زیادی بسته به تناسب این کد دارد. این مشکلات عبارتند از:

کد حرارتی شمع چیست ؟

در زمان احتراق شمع، حرارتی ایجاد می‌شود که به دنبال آن شمع از خود در مقابل این حرارت مقاومت نشان می‌دهد. این مقدار مقاومت به عنوان کد حرارتی شمع ماشین یا ارزش حرارتی شمع خودرو شناخته می‌شود. این میزان حرارت باید به نحوی باشد که موجب بروز احتراق ناقص در خودرو نشود و از طرفی رسوب کربن و روغن نیز روی الکترود نقش نبندد. درجه حرارتی شمع ماشین، بر روی شمع و بسته بندی آن حک شده است. به این ترتیب می‌توانید طبق نوع شمع و درجه حرارتی شمع خودرو مناسب برای ماشین را انتخاب کنید.

بر اساس کد حرارتی شمع ها به دو دسته شمع گرم و سرد تقسیم می‌شوند که در ادامه برایتان شرح دادیم.

 نمونه جدول کد حرارتی شمع خودرو 

 جدول زیر نمونه‌ای از جدول کد حرارتی شمع  دنسو است.

کلمه gap در این جدول بیانگر فاصله بین دو الکترود است. Reach نیز میزان رسانایی شمع را می‌رساند. Thread رزوه شمع را نشان می‌دهد. Construction نوع طراحی درجه حرارت شمع ماشین نشان می‌دهد. Heat range نیز کد حرارتی شمع است.

کد حرارتی شمع خودرو نشانه چیست؟ 

این کد حرارتی به صورت یک عدد بر روی شمع درج شده است. در واقع این کد، میزان حرارت ایجاد شده از آخرین عملکرد شمع را نشان می‌دهد. این کد عملکرد مطلوب شمع موتور  را در اندازه دمایی مشخص، نشان می‌دهد.

کد حرارتی ترکیبی از حروف و اعداد است که همانطور که در نمونه جدول حرارتی بالا می‌بینید، هر کدام، نوع الکترود، جنس الکترود، کد حرارتی شمع، گپ استاندارد شمع، مقدار رسانایی، طول رزوه ، نوع طراحی را نشان می‌دهد.

– خود احتراقی، پیش احتراق یا احتراق خود به خود

این مشکل می‌تواند منجر به عملکرد عکس موتور شود. به این معنی که پیش از بالا آمدن پیستون، احتراق رخ داده و در نتیجه پیستون به جای تلاش برای بالا بردن تراکم سوخت و هوا، با گازهای ناشی از احتراق پیش از موعد درگیر می‌شود که مشکلات زیادی برای موتور ایجاد می‌کند.

– احتراق ناقص

این مشکل باعث پایین آمدن کارایی موتور شده و آلودگی صوتی فراوانی به همراه دارد.

انواع شمع از نظر تعداد الکترود منفی

تعداد الکترودهای منفی که متصل به پایه هستند و اطراف الکترود منفی قرار می‌گیرند می‌تواند متفاوت باشد و از یک تا ۴ متغیر است. شمع‌هایی با تعداد الکترود منفی بیشتر از یک را چند الکترودی می‌نامند  که بر اساس تعداد الکترودها دو، سه و چهار زمانه خطاب می‌شوند. البته که این شمع‌ها قابل استفاده در هر موتورسیکلتی نیستند و باید از سوی سازنده استفاده از آن‌ها تاکید یا توصیه شود. طول عمر شمع‌های چند الکترودی نسبت به تک الکترودی‌ها بیشتر است، زیرا تعدد قطب‌های منفی باعث تاخیر در خوردگی آن‌ها می‌شود. اما این شمع‌ها معایب و مزایای دیگری نیز دارند.

♦ معایب

گران قیمت‌تر از شمع‌های تک الکترودی هستند. گپ در آن‌ها قابل تنظیم نیست و در صورت خرابی باید تعویض شوند. مناسب برای هر موتور نیستند.

♦ مزایا

احتراق کامل توسط آن‌ها صورت می‌گیرد و انتشار شعله نیز به خوبی انجام می‌شود. بازده یا کد حرارتی بالایی دارند. قادر به روشن کردن موتورسیکلت در هوای سرد به راحتی و سریع هستند. خوردگی الکترودها در این شمع‌ها یکنواخت و هم‌زمان است و با سرعت کمتر از نوع تک الکترودی پیش می‌رود.

انواع شمع

انواع شمع از نظر ساختار و جنس الکترود مثبت

شمع‌ها از نظر ساختار الکترود مثبت به دو دسته‌ سوزنی و معمولی تقسیم می‌شوند. در شمع‌های سوزنی نوک الکترود مثبت به شکل سوزن است و شمع‌های معمولی الکترود مثبت با سر گرد دارند.

∗ شمع‌های معمولی

الکترود مثبت در این شمع‌ها از جنس نیکل است. سر گرد و تخت الکترود مثبت آن‌ها دقت جرقه‌زنی را پایین آورده در نتیجه کیفیت احتراق را کاهش می‌دهد که منجر به خام‌سوزی و بالا رفتن مصرف سوخت می‌شود. این شمع‌ها همچنین طول عمر کمتری نسبت به شمع‌های سوزنی دارند و مقاومت حرارتی بالایی نیز ندارند.

∗ شمع‌های سوزنی

این شمع‌ها به دلیل ساختار الکترود مثبت‌شان، جرقه‌زنی را دقیق و قوی انجام می‌دهند و شعله‌ انفجار حاصل از جرقه‌زنی آن‌ها بزرگتراست در نتیجه به کمک آن‌ها احتراق به صورت کامل در سیلندر انجام می‌شود. مزیت این خصوصیت آن‌ها کاهش مصرف سوخت، افزایش شتاب، کاهش صدا و لرزش و در نهایت عملکرد بهتر موتور و پایین آمدن استهلاک قطعات آن است. این شمع‌ها خود از نظر متریال الکترود به دو دسته تقسیم می‌شوند.

♦ شمع‌های پلاتینیوم: آلیاژ الکترود مثبت این شمع‌ها از پلاتینیوم است که مقاومت حرارتی بالایی دارد. این آلیاژ کمک می‌کند تا در دما و دور موتور بالا، افت ولتاژ و در نتیجه کاهش کیفیت جرقه رخ ندهد و احتراق در دورهای بالا نیز کامل صورت گیرد. این شمع‌ها از عمر مفید بیشتری نیز برخوردارند.

♦ شمع‌های ایریدیوم: در این شمع‌ها که بهترین نوع شمع موجود در بازار هستند آلیاژ الکترود مثبت ایریدیوم و الکترود منفی پلاتین است. این دو در کنار هم بهترین و دقیق‌ترین جرقه‌زنی را به همراه دارند. مقاومت حرارتی ایریدیوم نیز بالاترین مقاومت در بین شمع‌ها است. نتیجه اینکه کامل‌ترین احتراق با شمع سوزنی ایریدیوم تامین می‌شود. این شمع همچنین طول عمر بیشتری نسبت به سایر شمع‌ها دارد.

تفاوت‌های عمده‌ شمع‌های سوزنی و معمولی در عمر، کد حرارتی و عملکرد آن‌ها است اما در نهایت باید دقت داشت که نوع شمع با موتور و نیاز آن متناسب باشد و به دلیل کیفیت بیشتر شمع‌های سوزنی، شمعی انتخاب نشود که برای موتور مناسب نیست، ایجاد مشکل و اختلال در عملکرد آن می‌کند و در نتیجه استهلاک موتور و قطعاتش را بالا می‌برد.

پیشتر گفته شد که هر شمع طول عمر مشخصی دارد و پس از طی این مدت زمان تعیین شده باید اقدام به تعویض آن کرد. اما گاهی به دلیل بالا رفتن سطح رسوبات حاصل از احتراق در سر الکترودها و کثیف شدن‌شان و یا از بین رفتن الکترودها و در نتیجه جرقه‌زنی نادرست، نیاز است شمع موتورسیکلت پیش از اتمام طول عمر استاندارد خود تعویض شود. چرا که این موارد باعث می‌شود موتورسیکلت به خوبی کار نکرده و به نوعی دچار بدسوزی یا خام‌سوزی شود. عملکرد ضعیف حتی یکی از شمع‌ها در موتورسیکلتهای دو ویا چهار سیلندر  منجر به ناقص سوختن سوخت درون سیلندر مربوط به آن می‌شود و در نتیجه سطح آلایندگی افزوده شده و به قطعات موتور نیز صدمات جدی وارد می‌گردد. برخی از جدی‌ترین مشکلات ظاهری شمع‌ها که می‌تواند نشان از بد کار کردن آن‌ها باشد و دلایل ایجادشان عبارتند از:

ترک روی چینی شمع: عبور جریان با ولتاژ بالا از الکترود بیش از حد توان شمع و زیاد شدن فاصله‌ گپ می‌تواند این مشکل را ایجاد کند.

– شکستن چینی شمع: نصب نادرست و ضربه هنگام نصب باعث این اتفاق می‌شود.

– روغنی بودن پایه‌ شمع: روغن سوزی موتور در یک یا همه‌ سیلندرها می‌تواند شمع یک یا تمام سیلندرها را دچار این مشکل کند.

– ذوب شدن الکترودها: به دلیل متناسب نبودن کد حرارتی شمع با موتور این اتفاق رخ می‌دهد.

– تغییر رنگ چینی عایق: این چینی به حالت عادی باید خاکستری، زرد یا قهوه‌ای کم‌رنگ باشد. در صورت تغییر رنگ آن به صورتی یا قرمز، باید میزان اکتان سوخت را اندازه‌گیری کرد. این معضل از افزودنی‌های بنزین بدون سرب ایجاد می‌شود.

اما به غیر از علائم ظاهری، موارد دیگری نیز هستند که از بد کار کردن شمع‌ها و نقص آن‌ها خبر می‌دهند. این علائم عبارتند از:

– مصرف بالا و غیرعادی سوخت و راندمان پایین موتور

ر کردن موتور و لرزش در آن

 1- شمع سالم

ظاهر سر شمع : نوک چینی عایق سفید متمایل به خاکستری یا زرد متمایل به خاکستری تا قهوه ای باشد ، گویای این است که موتور میزان است ، دامنه حرارتی شمع صحیح میباشد سیستم سوخت و برق موتور تنظیم است موتور ریپ نمی زند و ساسات درست عمل میکند.اثری از مکمل های سربی بنزین و یا سایر ترکیبات متعلقه روغن موتور روی سطح چینی دیده نمی شود موتوردر دمای مناسب کار می کند.

2- شمع سالم با سر قرمز :

ظاهر سر شمع :چینی به رنگ صورتی مایل به قرمز

علت : مواد افزودنی به بنزین بدون سرب برای بالا بردن اکتان ، شمع سالم محسوب می شود.

3- شمع آغشته به بنزین :

ظاهر سر شمع : سر شمع آغشته به بنزین بوده و معمولا بوی بنزین کاملا به مشام می رسد.معمولا چینی سر شمع به رنگ زغال در آمده است.

علت: تنظیم نبودن ساسات و خفگی، پاشش مخلوط سوخت و هواغلیظ ،مشکل در سیستم جرقه زنی، استفاده از شمع سرد ، خرابی کاربراتور و یا نشت انژکتور سوخت

نتیجه : ریپ زدن و بد روشن شدن موتور .

راه حل : کنترل مخلوط هوا و بنزین ،چک کردن سیستم برق و شمع ها، چک کردن کاربراتور وانژکتور

4- کوبش ( دتونیشن)

  ظاهر سر شمع : معمولا چینی سر شمع ترک خورده ،قسمتی از آن خورده یا کنده شده است،الکترود منفی نیز خورد یا کنده شده است.

علت : اکتان پایین سوخت

راه حل : ارزش حرارتی شمع با کاتالوگ چک شود.

5-  فرسودگی شدید الکترود

ظاهر سر شمع : معمولا الکترود مرکزی شمع کاملا و یا تا حد زیادی از بین رفته و لبه های آن گرد شده و چینی دور الکترود سوخته است.

علت : عدم تعویض شمع ها در زمان تعیین شده

نتیجه: ریپ زدن به ویژه به هنگام شتاب گرفتن . بد روشن شدن موتور به علت زیاد شدن فاصله دو الکترود

راه حل : تعویض شمع ها

6- سر شمع براق - رسوبات سربی

نقاطی از چینی به رنگ لعابی زرد متمایل به قهوه ای و گاهی هم سبز رنگ در می آید.

علت : وجود ترکیبات سربی در بنزین ، این لایه لعابی معمولا" هنگامی ایجاد میشود که مسافتی طولانی در حالت تخته گاز رانندگی شود

نتیجه : در حالت رانندگی در حالت تخته گاز ، لایه لعابی از نظر الکتریکی هادی گشته و سبب ریپ زدن میگردد.

راه حل : تعویض شمع ها با درجه حرارت خنک تر ، پاک کردن شمع معیوب فایده ای ندارد .

7-شمع دوده زده – زغال گرفته

ظاهر سر شمع : نوک چینی عایق ، الکترود ها و پوسته شمع ، با لایه ای از دوده سیاه مخملی پوشیده میشود .

علت : میزان نبودن مخلوط هوا و بنزین ( کاربراتور و یا انژکتور ) غلظت مخلوط هوا و بنزین ، گرفتگی فیلتر هوا ، تنظیم نبودن ساسات اتوماتیک یا زیاده از کشیدن ساسات دستی.بکار بردن شمع سرد،نشت بودن سیستم وکیوم کاربراتور، رانندگی در مسافتهای بسیار کوتاه

نتیجه : ریپ زدن و بد روشن شدن در حالت سردی موتور .

راه حل : تعویض شمع ها با درجه حرارت گرم تر ، کنترل مخلوط هوا و بنزین و کنترل ساسات ، هواکش کثیف را تعویض گردد

8- پیش احتراق (Pre Ignition)

ظاهر سر شمع : الکترود مرکزی و منفی شمع ذوب شده ، چینی سر شمع صدمه دیده است.

علت : شمع بسیار گرم برای موتور ، برق دزدی وایر شمع ،آوانس بیش از حد سیستم جرقه ،مخلوط سوخت و هوای بسیار رقیق، پر شدن اتاق انفجار با باقیمانده های سوخت بد، وجود نقاط بسیار داغ در اتاق انفجار بدلیل سیستم خنک کاری ضعیف در سر سیلندر،بستن شمع با گشتاور نا مناسب و یا خرابی واشر سر سیلندر

نتیجه : ریپ زدن ، افت قدرت موتور و آسیب دیدن آن .

راه حل : تنظیم سیستم سوخت و برق موتور . نصب شمع جدید و با کیفیت با دامنه حرارتی صحیح،استفاده از وایر مناسب،چک سیستم خنککاری موتورهای دارای رادیاتور

9- تجمع خاکستر

ظاهر سر شمع : سر الکترود مثبت و منفی به همراه سر سرامیکی آن بوسیله لایه ضخیمی از خاکستر طلایی مایل به سفید پوشانده شده است.

علت : ، استفاده از بنزین سرب دار و استفاده از مکمل های سرب دار بنزین و مکمل بی کیفیت روغن.

نتیجه : ریپ زدن ، افت قدرت موتور بدلیل عایق شدن سر شمع با خاکستر .

راه حل :. نصب شمع های جدید و با دامنه حرارتی صحیح استفاده ازبنزین و مکمل های مرغوب.

10- آغشته شدن سر شمع به روغن

ظاهر سر شمع : ایجاد لایه ضخیمی از خاکستر ملحقات روغن و بنزین روی چینی ، الکترود مرکزی و الکترود منفی، ساختار این خاکستر نرم و نیمسوز مانند است .

علت : روغن به اتاقک احتراق نفوذ کرده است ،رینگ های روغن پیستون سوخته یا شکسته است ،گیت سوپاپ سوخته است.

نتیجه : گداختگی این خاکستر منجر به احتراق پیش از وقت مخلوط هوا و بنزین در اتاقک احتراق شده و سبب افت قدرت موتور میگردد.

راه حل : تعمیر موتور ، تعویض شمع ها .

11-  آسیب مکانیکال

ظاهر سر شمع : الکترود مثبت و منفی دفرم شده و سرامیک سر شمع شکسته یا پریده است.

علت : آسیب دیدگی فیزیکی ناشی از ضربه یا زمین افتادن حین نصب یا بد نصب کردن ، مناسب نبودن اندازه شمع و برخورد آن با پیستون، شکستن یا لب پر شدن پیستون یا سوپاپ

نتیجه : ریپ زدن و از دست دادن جرقه

راه حل : تعویض شمع ها و تعمیر موتور در صورت نیاز

12- شمع آغشته به سرب

ظاهر سر شمع : سر سرامیک شمع زرد مایل به قهوه ای براق گشته است

علت : داشتن سرب در بنزین و یا مکمل های سرب دار

نتیجه : بد کار کردن موتور و از دست دادن جرقه بدلیل عایق شدن سر شمع

راه حل : تعویض شمع ها و استفاده از بنزین بدون سرب در خودرو

در نهایت باید بر این نکته تاکید کرد که اهمیت شمع در عملکرد و راندمان موتور ، دلیلی محکم برای انجام سرویس‌های دوره‌ای این قطعه و دقت در تعویض آن در زمان‌های تعیین شده است. خوب کار نکردن شمع علاوه بر آسیب به موتور می‌تواند مصرف سوخت را نیز افزایش دهد که بر اهمیت سلامت آن می‌افزاید.